Budowa domu to spełnienie marzeń każdej rodziny, ale też duże wyzwanie i przygoda. Przed przystąpieniem do budowy, należy przygotować się na różne wydatki oraz sporo wolnego czasu. W natłoku obowiązków nie każdy wie od czego zacząć budowę domu.

Wybór działki

Podstawową sprawą jest zakup gruntu, zanim zostanie nakreślony jakikolwiek projekt domu. Lokalizacja działki będzie warunkować wszystkie związane z nią plany i możliwą powierzchnię domu. Poszukiwanie gruntu pod budowę nie jest łatwym zadaniem. Ceny są zróżnicowane, a najciekawsze działki są zazwyczaj już wykupione.

Gdy już obrany został odpowiedni grunt, należy sprawdzić jego możliwości zagospodarowania przestrzennego. Jest to niezbędne, aby przejść do kolejnych etapów działania. Drugim niezbędnym dokumentem będzie decyzja o warunkach zabudowy. To są dwa elementy, od których powinniśmy zacząć budowę domu.

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

Plan ten uchwalany jest przez gminę. Dowiemy się z niego, czy na danym terenie dopuszczalna jest zabudowa jednorodzinna, jaka jest dopuszczalna powierzchnia zabudowań, jakie są linie zabudowy oraz jakie gabaryty obiektów. Najważniejsze informacje, które znajdziemy to szczególne warunki zabudowy terenu i zawarte w nim opisy. Aby zapoznać się z danymi miejscowego planu zagospodarowania, wystarczy udać się do urzędu gminy, który odpowiada za grunty w wybranej okolicy.

W wielu przypadkach spotkać się można z brakiem miejscowego planu, wówczas można wystąpić do właściwej gminy z wnioskiem o wydanie takiej decyzji o warunkach zabudowy tej przestrzeni. Jest również prawdopodobne, że wybrana działka nie spełnia wymagań określonych przepisami prawa i nie będzie można na niej nic wybudować.

Decyzja o warunkach zabudowy

Sama decyzja o warunkach zabudowy jest ważna bezterminowo. Może być cofnięta, jeśli już uchwalono miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, którego to ustalenia są inne od decyzji. Sama decyzja ustalająca warunki zabudowy nie rodzi praw do gruntu i nie narusza niczyich interesów. Warto sprawdzić jakie ewentualne inwestycje są planowane w najbliższym otoczeniu działki. Jeśli jest stworzony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, to wszystkie tego typu informacje powinny się tam znaleźć. Warto również zorientować się na temat możliwości podłączenia mediów jak choćby wody czy prądu. Tym samym otrzymanie pozwolenia na budowę będzie możliwe dopiero po otrzymaniu decyzji o warunkach zabudowy.

Projekt domu

Mając w posiadaniu decyzję o warunkach zabudowy oraz ustaleniach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, można przystąpić do wyboru projektu architektonicznego, czyli przyszłego budynku. To jest coś, od czego każdy chciałby zacząć budowę domu, ale tak naprawę jak już wiemy – najlepiej na pierwszym miejscu postawić wybór działki.

W zależności od wymagań oraz możliwości inwestycyjnych można wybrać droższe projekty indywidualne lub tanie projekty domów. Jeśli zdecydujemy się na indywidualny projekt, to będziemy potrzebować specjalisty. Wybrany przez nas architekt musi mieć uprawnienia budowlane o specjalności architektonicznej. Dzięki indywidualnemu podejściu można stworzyć nietypowy dom, który może być budynkiem energooszczędnym o dowolnym metrażu. Architekt wykonujący projekt indywidualny przygotuje również projekt zagospodarowania działki, czyli sporządzi projekt na aktualnej mapie, w której określone są granice, sieci uzbrojenia terenu, sposób odprowadzania ścieków czy też układ komunikacyjny. Dlatego ważne jest, aby przed wykonaniem projektu ustalić z architektem, które elementy będzie obejmował. Do budowy domu potrzebne będą dwa projekty. Pierwszy to projekt budowlany, który składa się do właściwych organów oraz drugi to projekt wykonawczy, będący uzupełnieniem projektu budowlanego. Projekt wykonawczy będzie niezbędny podczas budowy, na którym będzie opierać się wykonawca podczas prac.

Druga możliwość to zakup gotowego projektu domu. Jest to o wiele tańsze rozwiązanie pozwalające zainwestować środki w inne niezbędne działania. Gotowy projekt domu nie ma możliwości ingerowania w niego, dodatkowo projekt musi spełniać warunki określone w dokumentach, czyli w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz decyzji o warunkach zabudowy. Gotowy projekt domu to też obowiązek adaptacji do konkretnej działki. Adaptacje zleca się architektowi specjaliście.

Uzyskanie pozwoleń

Zdarzają się sytuacje, gdy grunt znajduje się na obszarze wpisanym do rejestru zabytków, wówczas należy wystąpić o pozwolenie na prowadzenie robót budowlanych. Należy zorientować się, czy w sytuacji planowania rozpoczęcia budowy na wybranej działce będą potrzebne dodatkowe pozwolenia, jeszcze przed samym złożeniem wniosku o wydanie pozwolenia na budowę czy też zgłoszenia budowy. Zwlekając z takimi decyzjami, wydłuży się termin wydania pozwolenia na to, aby zacząć budowę domu.

Zgłoszenie czy pozwolenie?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami bez uzyskania prawomocnej decyzji o pozwoleniu na budowę można budować budynki wolnostojące mieszkalne jednorodzinne, których obszar oddziaływania mieści się w granicach działki. Odbywać się to może bez uzyskania prawomocnej decyzji o pozwoleniu na budowę, a jedynie na podstawie zgłoszenia. Nieliczne sytuacje wskazują jednak, że uzyskanie pozwolenia na budowę jest szybsze.

Z wymaganymi dokumentami, należy udać się do odpowiedniego starostwa, celem zgłoszenia rozpoczęcia budowy domu. Zgodnie z przepisami należy dołączyć cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami lub innymi wymaganymi dokumentami. Kolejny dokument to oświadczenie o statusie prawnym do nieruchomości, czyli akt własności oraz dokument decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeśli jest wymagany.

Jeżeli budowa spełnia wymagania, to organ nie wniesie sprzeciwu i można przystąpić do budowy. Nazywamy to milczącą zgodą urzędu. Jeśli więc po 21 dniach od zgłoszenia, organ nie wniesie sprzeciwu, projekt zostaje zaakceptowany. Pozostaje odebrać projekt z urzędu. Ważnym będzie również odbiór dziennika budowy, będącym obowiązkowym dokumentem potwierdzającym przebieg prac. Należy pamiętać o terminie obowiązkowym trzech lat, zgodnie z którym w tym czasie musi zostać rozpoczęta budowa domu. Czyli w praktyce rozpoczęcie robót budowlanych wymaga dokonania wpisu w dzienniku budowy oraz zgłoszenia do właściwego urzędu.

Drugi sposób to uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę, który musi zostać zgłoszony w postaci wniosku do właściwego urzędu. Pozytywna decyzja o wydaniu pozwolenia na budowę zostanie wysłana drogą pocztową, tak jak w przypadku zgłoszenia samej budowy trzeba odebrać ostemplowany projekt budowlany samodzielnie.

Budowa domu

Za moment, w którym zaczynamy budowę domu uznaje się moment podjęcia pracy budowlanych na terenie budowy. Jest to z reguły wykonanie niwelacji terenu, oznaczenie geodezyjne, zagospodarowanie terenu budowy oraz wykonanie przyłącza do sieci energetycznej. W momencie rozpoczęcia robót budowlanych inwestor ma obowiązek poinformować właściwy organ, składając oświadczenie kierownika budowy lub oświadczenie inspektora nadzoru inwestorskiego oraz informacje dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia.

Przed rozpoczęciem prac należy umieścić tablicę informacyjną od strony drogi, zawierającą dane dotyczące rodzaju robót budowlanych, adres prowadzenia robót, numer pozwolenia, numer zgłoszenia, dane adresowe i numer telefonu organu nadzoru budowlanego, jak również firmy wykonawcy. Muszą znaleźć się koniecznie informacje dotyczące kierownika budowy. Zakończenie prac również musi zostać zgłoszone do właściwego urzędu.